2024 жылы Қазақстанның логистикасы мен инфрақұрылымындағы негізгі оқиғалар

Халықаралық көлік дәліздерін нығайту

2024 жылы Қазақстан Ресей арқылы өтетін бағыттарға негізгі балама болып табылатын Орта дәлізді (Транскаспий халықаралық көлік бағыты, ТХКБ) белсенді дамытуды жалғастырды. Бұл көлік дәлізі жүк тасымалы үшін қысқа әрі тиімді жол ұсына отырып, Қытай, Қазақстан, Каспий теңізі, Әзірбайжан, Грузия, Түркия және Еуропаны байланыстырады.

• Мысал: 2024 жылғы наурызда Қытайдағы Сиань қаласын Еуропа елдерімен Қазақстан, Ақтау порты, Каспий теңізі және одан әрі Әзірбайжан, Грузия және Түркия арқылы жалғайтын жаңа бағыт сәтті басталды. Бұл бағыт Қытайдан Еуропаға жүк тасымалдау мерзімін 20 күнге дейін қысқартты, бұл оны теңіз көлігімен салыстырғанда бәсекеге қабілетті етеді.
• Негізгі жақсартулар:
  • Инфрақұрылымды жаңғырту есебінен Ақтау және Құрық порттарының өткізу қабілеті артты.
  • Теміржол және теңіз көлігін қамтитын тасымалдаудың мультимодальды схемалары әзірленді.
  • Жеңілдетілген кедендік рәсімдер енгізілді, бұл жүктерді өңдеуді жеделдетті.
• Орта дәліз бойынша тасымалдауды қолдау:
  SYNEX Logistics компаниясы екі бағытта да Орта дәліз арқылы Қытай – Еуропа бағыты бойынша жүктерді тасымалдауда кәсіби қолдау көрсетуге дайын. SYNEX Logistics мультимодальды шешімдерді, кедендік рәсімдеуді және қоймалық өңдеуді қоса алғанда, кешенді логистикалық қызметтерді ұсынады, бұл тасымалдау уақыты мен шығындарын айтарлықтай оңтайландыруға мүмкіндік береді.

Кеден заңнамасындағы реформа

2024 жылы Қазақстан ЕАЭО елдерінің заңнамасын үйлестіру шеңберінде кедендік рәсімдерді жақсарту бойынша жұмысты жалғастырды. Кеден одағы кодексінің ережелерін пайдалана отырып, Қазақстан процестердің ашықтығын жеделдету және арттыру үшін инновациялық цифрлық шешімдерді енгізді.

• Мысал: Қорғас және Жетіген сияқты негізгі шекара пункттерінде енгізілген «Электрондық кеден» жүйесі транзиттік жүктерді ресімдеу уақытын 12 сағатқа дейін қысқартты. Бұл тәуекелдерді бағалаудың автоматты алгоритмдері мен тауарларды алдын ала декларациялау арқылы мүмкін болды.
• Артықшылықтары:
  • Жүктерді ресімдеу уақытының айтарлықтай қысқаруы.
  • Сыртқы экономикалық қызметке қатысушылар үшін шығындарды азайту.
  • Қазақстанның халықаралық логистикалық компаниялар үшін тартымдылығын арттыру.

Инфрақұрылым мен логистикалық бағыттарды дамыту

2024 жылы Қазақстан көлік инфрақұрылымын дамытуға және халықаралық логистикалық желілерге интеграциялауға бағытталған «Нұрлы жол» бағдарламасын іске асыруды жалғастырды. Жоспарларға сәйкес, 12000 км автожолдар, оның ішінде 8000 км республикалық және 4000 км жергілікті жолдар жөндеу және құрылыс жұмыстарымен қамтылуы керек еді.

2024 жылғы желтоқсандағы жағдай бойынша:

• Автожолдарды реконструкциялау: 7000 шақырым жолдағы жұмыстар аяқталды, бұл жоспарланған көлемнің шамамен 58% құрайды.
• Негізгі жобалар:
  • «Қарағанды – Алматы» автожолы: 879 км-дің 400 км жұмыс толық аяқталды; қалған учаскелерде жұмыстар жалғасуда.
  • «Талдықорған-Өскемен» автожолы: асфальттың төменгі қабаты 768 км-дің 751 км, жоғарғы қабаты — 391 км төселген.
  • «Атырау – Астрахань» және «Ақтөбе – Қандыағаш» жобалары: жалпы ұзындығы 368 км-ден 60 км толық аяқталды; 102 км-ге асфальттау аяқталды, 206 км-ге асфальттың төменгі қабаты төселді.

АЭС құрылысы бойынша референдум

2024 жылдың басты оқиғаларының бірі атом электр станциясының (АЭС) құрылысы бойынша референдум болды. Бұл шешім Қазақстанның энергетикалық қуаттылыққа деген өсіп келе жатқан қажеттілігін және неғұрлым экологиялық таза энергия көздеріне көшу қажеттілігін ескере отырып, сараптамалық ортада да, жұртшылық арасында да белсенді талқыланды.

• Референдум нәтижелері: Қатысушылардың басым көпшілігі АЭ құрылысын қолдап, елдің энергетикалық тәуелсіздігін арттыру және жаңа жұмыс орындарын құру перспективаларын ашады.
• Іске асыру бойынша жоспарлар: Халықаралық әріптестермен ынтымақтастықта озық технологияларды пайдалана отырып, Алматы облысында алғашқы атом электр станциясын салу жоспарлануда.

Қорытындылар мен перспективалар

2024 жылы Қазақстан Орталық Азиядағы негізгі логистикалық және энергетикалық хаб ретінде өз позициясын нығайтты. Негізгі күш-жігер көлік дәліздерін дамытуға, инфрақұрылымды жаңғыртуға және жаһандық энергетикалық жобаларға интеграциялауға бағытталды. Бұл бастамалар елдің одан әрі экономикалық өсуіне және халықаралық аренада бәсекеге қабілеттілігін арттыруға мүмкіндік туғызады.